Aile Şirketlerinin Yadsınan Kahramanı:İşletme Tüzel Kişiliği

Yaşayan bir organizma olan aile şirketi kimdir?

Kurumsal dönüşümde ilk işimizin işletme tüzel kişiliğine asasını vermek olduğu düşüncesi ile bu konuyu ele almak istedim. Pat­rondan tüzel kişiliğe asa devri olmadıkça ve bu devir ertelendikçe kurumsal dönüşümün gerçekleşmesi mümkün değildir inancın­dayım.

Aile şirketlerinde baş rol oyucusu hepimizin bildiği gibi girişimci patrondur. Bunda herkes hemfikir. Peki işletme tüzel kişiliğinin yeri neresidir? İşletme kimdir? Kim olmazsa işletme olmaz? Kim hasta ise işletme hasta, güçlü ise işletme güçlüdür?

Aile şirketlerindeki işletme tüzel kişiliğini hala ailesinin himaye­si altında olan bir yetişkine çok benzetiyorum. Patron (ebeveyn) o kadar verici ve sahiplenici ki yetişkin bir türlü kendi ayaklarının üzerinde duramıyor. Aile şirketlerinde şirket mali kayıtlarının aile mali kayıtları ile iç içe olması, herkesin gerçekte şirket için değil patron için çalışır olması, tüzel kişiliğin organlarından yönetici ve çalışanların performansının patronun penceresinden ölçülmesi bu durumun göstergelerindendir.

Ayrıca kendi yetki ve sorumluluğuna sahip olmayan bir tüzel kişili­ğin organları yöneticiler de tüzel kişilik ile aynı kadere sahiptir. Yetki ve sorumluluk mücadelesini önce tüzel kişiliğin başlatması ve ka­zanması gerekmektedir.

Kurumsal dönüşüm hikayemiz, doğmuş, büyümüş yetişkin bir tü­zel kişiliğin özerkliğini ilan etmesi ile başlamalıdır. İşletmenin sür­dürülebilir geleceği için patronda ve ailede tüzel kişiliğin durumu hakkında farkındalık, devamında tüzel kişiliğin patrondan ve aile­den bağımsızlığı, bağımsızlık sonrasının planlanmasını önemlidir.

Yeni kahramanı hak ettiği koltuğa oturtmak ilk işimiz olmalıdır. İşletmenin var ve güçlü olmasının nedeni olan patronun yetenek, bilgi ve deneyimini tüzel kişiliğe aktarmak, tüzel kişiliğin kendi gü­cünü ortaya çıkarmasını desteklemek diğer önemli meselemizdir. Kendi hayatının sorumluluğunu alamamış bir yetişkin ile tüzel kişi­liğin durumunun benzerliği aile şirketlerinde kurumsal dönüşümde benzer tekniklerin kullanımına vesile olabilir.

Patron olarak işletmenin geleceği için kendimizi tahttan indirerek yerimizi yaşayan bir organizma olan işletme tüzel kişiliğine devret­mek kaçınılmaz olandır. Bu durumun farkında olarak işe başlamak bir çok diğer kapıyı açacaktır.

Kurumsal dönüşüm; baş rol oyuncusunun değişimi ile başlayan, yeni rolündeki tüzel kişiliğin zenginleştirilip güçlendirilmesi ile de­vam eden bir birliktelik olmalıdır.

Elif Taştan

(Bu makale ilk defa Kurumsal Dönüşüm Platformu’nun Kurumsal Çözüm Önerileri 2017 yayınında yazılmıştır.)

Bu gönderi şu adreste de mevcuttur: English