İLKE 2: Gözetim Sorumluluğunu Yerine Getirir.
Yönetim Kurulu, yönetimden bağımsız olduğunu gösterir ve iç kontrolün geliştirilmesi ve performansının gözetimini yerine getirir.
Odak Noktaları
Aşağıda açıklanan odak noktaları, bu ilkeyle ilgili özelliklere vurgu yapar.
- Gözetim Sorumluluklarını Belirler
Yönetim Kurulu, belirlenmiş gerekliliklere ve beklentilere kıyasla gözetim sorumluluklarını belirler ve üstlenir.
Yönetim Kurulu veya eşdeğer bir gözetim organı (kurul), kuruluş stratejisinin tam olarak yürütülmesi ve amaçlara ulaşılması ve iç kontrol sisteminin etkililiğinin sağlanması için görevlendirilecek olan bir genel müdürü ve eşdeğer pozisyonda birini işe alma, işten atma veya gerektiğinde onun yerine geçecek kişi için planlama yapma yetkisine sahiptir.
Halka açık şirketlerin yönetim kurullarında birçok komiteler bulunması gereklidir. (Kurumsal Yönetim, Risk Yönetim, Denetim komiteleri gibi)
Yönetimin işletmeyi yönetmek için oluşturduğu yapılar ve süreçler, yönetim kurulunun gözetimini destekler.
Yönetim kurulu gözetim sorumluluğunu üstlenirken, genel müdür ve üst yönetim doğrudan iç kontrolü geliştirme ve uygulama sorumluluğunu üstlenir.
- İlgili Uzmanlığı Uygular
Yönetim Kurulu, üst yönetime sorgulayıcı sorular sormalarını ve buna uygun önlemler almalarını sağlamak için, kendi üyelerinin sahip olması gereken becerileri ve uzmanlığı tanımlar, sürdürür ve dönemsel olarak değerlendirir.,
Yönetim kurulunun bileşimi; kuruluşun misyonu, değerleri ve çeşitli farklı amaçları ve ayrıca, üst yönetim ekibini en uygun biçimde gözetmek, derinlemesine incelemek ve değerlendirmek için gereken beceri ve uzmanlıklar dikkate alınarak belirlenir. Bu yetkinlikler arasında şunlar sayılabilir:
- İç Kontrol Zihniyeti (örneğin; mesleki şüphecilik, riskleri tanımlama ve bunlara yanıt verilmesi, yaklaşımları konusundaki bakış açıları ve iç kontrol sisteminin değerlendirilmesi),
- Pazar ve kuruluş hakkında bilgi birikimi (örneğin; ürünler/hizmetler, değer zinciri, müşteri tabanı ve rakipler hakkında bilgiler),
- Finansal raporlama da dahil finansal uzmanlık (örneğin; muhasebe standartları, finansal raporlama ile ilgili düzenlemeler)
- Kanun ve düzenlemelerle ilgili uzmanlık (örneğin yürürlükteki kanunlar, kurallar ve düzenlemeler),
- Sosyal ve çevresel uzmanlık (örneğin; sosyal ve çevresel beklentiler),
- Teşvikler ve ücretler (örneğin; piyasada geçerli olan ücretler ve beklentiler),
- İlgili sistemler ve teknolojiler (örneğin; kritik sistemler ve teknoloji zorlukları ve fırsatlarının anlaşılması).
Yönetim kurulunun uzmanlığı ve bağımsızlığı, kuruluşun değişen ve gelişen gereksinimleri dikkate alınarak düzenli olarak değerlendirilir.
Şahıs şirketleri, KOBİ’ler ve kâr amacı gütmeyen şirketlerin yetkin ve bağımsız üyeleri yönetim kurullarına çekmeleri yüksek maliyetli ve zor olabilir. Kuruluşlar bu durumu dikkate alarak, gözetim sağlayan farklı süreçler ve kontroller uygularlar.
- Bağımsız Faaliyet Gösterir
Yönetim Kurulu, yönetimden bağımsız hareket eden ve değerlendirmelerinde ve karar almada tarafsız davranan yeterli sayıda üyeye sahiptir.
Yönetim kurulu, kuruluşun yönetiminden bağımsızdır ve gözetim sorumluluklarını yerine getirirken gerekli becerileri ve uzmanlıkları sergiler. Bağımsızlık, yönetim kurulu üyelerinin akıl, eylem, görünüm ve olgusal tarafsızlığında kendini gösterir. Hisseleri borsada işlem gören bir şirketin normalde yönetim kurulu üyelerinin çoğunluğunun bağımsız üye olması ve kuruluşla halen devam eden veya yakın zamanlarda gerçekleşmiş kişisel veya mesleki ilişkilerinin bulunmaması gerekir.
- İç Kontrol Sisteminin Gözetimini Sağlar
Yönetim kurulu, yönetimin iç kontrolü tasarlamasının uygulamasının ve yürütmesinin gözetimini yapmakla sorumludur.
-Kontrol Ortamı-Dürüstlük ve etik değerlerin, gözetim yapılarının, yetki ve sorumlulukların, yetkinlikle ilgili beklentilerin ve kurula hesap verebilirliğin oluşturulması.
-Risk değerlendirme– Önemli değişiklikler, hile ve yönetimin iç kontrolü ihlal etmesinin potansiyel etkisi de dahil olmak üzere, yönetimin kuruluşun amaçlarına ulaşırken karşı karşıya olduğu tüm risklerle ilgili değerlendirmelerin izlenmesi.
-Kontrol Eylemleri – Kontrol eylemlerinin geliştirilmesi ve yürütülmesinde üst yönetime gözetim hizmeti verilmesi.
-Bilgi ve İletişim-Kuruluşun amaçlarına ulaşılması ile ilgili bilgilerin analiz edilmesi ve tartışılması.
-İzleme Eylemleri-İzleme eylemlerinin niteliği ve kapsamının ve yönetimin yetersizlikleri değerlendirmesi ve gidermesinin değerlendirilmesi ve izlenmesi.
- Varsa kuruluşa özgü diğer odak noktaları
İç Kontrol Makale Kaynakları
- Uluslararası İç Denetim Standartları, Uluslararası İç Denetçiler Enstitüsü, www.theiia.org
- Dr.Davut Pehlivanlı, Güncel İç Denetim Uygulamaları, Beta 2010
- Prof.Dr. Nejat Bozkurt, Muhasebe Denetimi, Alfa 1998
- Prof.Dr.Nejat Bozkurt, TÜRMOB Bağımsız Denetim Eğitimi Ders Notları, 2012
- Dr.Özgür Çatıkkaş, KGK, Marmara Üniversitesi. Kurumsal Yönetim Ders Notları, 2013
- İSMMMO-Kobilerde İç Denetim İçin Pratik Bilgiler, 2013
- Türkiye İç Denetim Enstitüsü, www.tide.org.tr
- Alp Buluç, Makale, İç Kontrol, Hürses, 19 Mart 2013
- 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu
- Uluslararası Ic Denetim Standartları, www.theiia.org
- www.coso.org Treadway Komisyonu Destekçi Kurumlar Komitesi, İç Kontrol Bütünleşik Çerçevesi, 2013
- Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu
- Kamu İç Kontrol Standartları
- Kamu İç Kontrol Rehberi
Bu gönderi şu adreste de mevcuttur: English
